0 Bestuur en ondersteuning

Korte toelichting

Bestuurlijk samenwerkingsverband tussen Eindhoven en de twintig andere Zuidoost Brabantse gemeenten dat bijdraagt aan een excellent vestigingsklimaat voor bedrijven en inwoners in de Brainportregio. In 2023 is het nieuwe samenwerkingsakkoord 2023-2026 vastgesteld. De samenwerking richt zich op de volgende thema’s: Economie, Mobiliteit, Energietransitie, Wonen & Ruimte en Vitaal Landelijk Gebied. De MRE organisatie draagt  tevens de verantwoordelijkheid voor de organisatie en proces van de basisfinanciering Brainport Development. Tot slot maakt ook het Regionaal Historisch Centrum (RHCe) onderdeel uit van de GR-MRE.

Vestigingsplaats

Eindhoven

Doelstelling en openbaar belang

Bestuurlijk samenwerkingsverband tussen Eindhoven en de twintig andere Zuidoost Brabantse gemeenten dat bijdraagt aan een excellent vestigingsklimaat voor bedrijven en inwoners in de Brainportregio op de thema’s: Economie, Mobiliteit, Energietransitie, Wonen & Ruimte en Vitaal Landelijk Gebied. De Metropoolregio Eindhoven (MRE) organisatie draagt  tevens de verantwoordelijkheid voor de organisatie en proces van de basisfinanciering Brainport Development. Tot slot maakt ook het Regionaal Historisch Centrum (RHCe) onderdeel uit van de GR-MRE.

Inzicht bestuurlijk belang

Financiële jaarlijkse bijdrage geschiedt op basis van (relatief) inwoneraantal.
·   Gemeente Eindhoven ca. 30%
·   Overige gemeenten ca. 70%
Voor het onderdeel RHCe geldt dat ook het voor een gemeente in gebruik zijnde aantal strekkende meters archief (en terabytes digitaal archief) onderdeel uitmaakt van de bijdrage.

Wisselingen bestuur / RvC / RvT

Niet van toepassing.

Wet Normering Topinkomens

Er wordt voldaan aan de voorwaarden met betrekking tot normering van topinkomens.

Maatsch. verantwoord ondernemen

Het merendeel van de begroting bestaat uit de kosten van personeel, bedrijfsvoering en gebouwen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt hierbij continue nagestreefd.

Geleverde prestaties

Metropoolregio Eindhoven (MRE), specifiek vermeldenswaardige resultaten in 2023:

Economie: er wordt gewerkt aan een regionale programmering werklocaties. Ook is er gestart met een regionale verkenning voorzieningen. Verder is de connectie van de MRE op de Strategische Agenda Brainport versterkt door de bredere aanhaking van de 21 gemeentes op zowel de innovatie en talentopgave als ook de opgave om het woon- en leefklimaat in de regio te versterken. Voor de Regiodeal 5e tranche is een aanvraag ‘thuis in Brainport’ ingediend, gericht op het versterken van de Brede Welvaart in de regio.  
Energietransitie: er wordt uitvoering gegeven aan het samenwerkings- en uitvoeringsprogramma Regionale Energiestrategie (RES). Verder wordt samen opgetrokken en afgestemd over het actuele knelpunt van netcongestie.
Mobiliteit: focus lag op de uitvoering van het MIRT-pakket van 1.6 miljard. De regio is gestart met de vorming van een publiek en privaat fonds waarmee zij de komende jaren grote investeringen in onder andere OV, infrastructuur en een vernieuwd station kan doen. Tevens zijn er afspraken gemaakt over de bekostiging van de regionale bijdrage aan dit pakket. Verder wordt er gewerkt aan een mobiliteitsvisie 2040 en regionaal mobiliteitsprogramma.
Vitaal landelijk gebied: in het kader van het nationaal programma landelijk gebied en NOVEX de Peel, wordt met Rijk en Provincie gebiedsgericht samengewerkt aan concrete projecten op het vlak van verbeteren van de fysieke leefomgeving, in het bijzonder door verminderen van de stikstofuitstoot en verdroging.
Wonen en ruimte: de regionale ontwikkelstrategie en de woondeal zijn vastgesteld. De MRE voert regie op de uitvoering hiervan.

Belangrijkste ontw. en wijz. risico's

Begin 2023 heeft het Algemeen Bestuur MRE het nieuwe samenwerkingsakkoord ‘in goede banen’ vastgesteld. Op basis van extern organisatieadvies heeft het Dagelijks Bestuur MRE besloten om de werkorganisatie MRE door te ontwikkelen. Dit is nodig om de ambities van het nieuwe samenwerkingsakkoord te kunnen realiseren. Eind november 2023 heeft de directeur van de MRE afscheid genomen. De werving van de nieuwe directeur is vervolgens opgestart.

Gulbergen: In 2023 heeft de MRE de inbreng uit het participatietraject uitgewerkt in een Ontwikkelvisie: een wensbeeld voor een regionaal stadspark van de Brainportregio.
In 2024 wordt uitgewerkt in hoeverre het mogelijk is een budgettair neutraal haalbaar plan te maken voor het gebied.
Naheffingen afval: de Hoge Raad heeft op 17 maart 2023 uitspraak gedaan in de zaak Attero over de minderlevering van brandbaar restafval over de periode 2015-januari 2017. Op basis van de uitspraak is de Metropoolregio Eindhoven gehouden een naheffing te betalen van ruim € 6,5 miljoen. Op 21 december heeft het Algemeen Bestuur MRE besloten over de verdeling van deze naheffing over de 21 gemeenten, met als grondslag tonnages op basis van inwoners. Omdat de gemeente Eindhoven de afgesproken tonnages heeft geleverd, heeft Eindhoven geen aandeel in de naheffing.

RHCe: op 1 maart 2023 heeft het Algemeen Bestuur van de Metropoolregio Eindhoven besloten de governance van het RHCe niet te wijzigen. Dit houdt tevens in dat er geen sprake meer is van ontvlechting tussen de dienstonderdelen MRE en RHCe.

Toelichting finan-
ciële informatie

Jaarcijfers 2023 zijn op basis van de concept jaarstukken 2023.

Korte toelichting

BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger.

Vestigingsplaats

Den Haag

Doelstelling en openbaar belang

BNG Bank is de bank van en voor de publieke sector met als purpose: gedreven door maatschappelijke impact. Het eigenaarschap van gemeenten, provincies en de Staat, alsmede het door de statuten beperkte werkterrein van de bank, bieden financiers het vertrouwen dat het risico van kredietverlening aan dit instituut zeer beperkt is. De bank heeft een uitstekende toegang tot financieringsmiddelen tegen zeer scherpe prijzen, die weer worden doorgegeven aan decentrale overheden en aan instellingen voor het maatschappelijk belang. Dat leidt voor de burger uiteindelijk tot lagere kosten voor tal van voorzieningen.

Inzicht bestuurlijk belang

0,3% aandelenbelang en daaraan gekoppeld stemrecht in Algemene vergadering van Aandeelhouders.

Wisselingen bestuur / RvC / RvT

AVA 25 april 2024:
Wisseling Raad van Commissarissen: benoeming van de heer C. Korthout en mevrouw M. Elsinga. Aankondiging aftreden mevrouw K. Bergstein, de heer L. Geluk en mevrouw F. de Vries per einde AVA 2025.

Wet Normering Topinkomens

Voor de BNG bank NV is de wet Normering Topinkomens niet van toepassing.
Tijdens de AVA van 25 april 2024 stelt de BNG bank NV het beloningsbeleid voor leden executive committee te actualiseren.

Maatsch. verantwoord ondernemen

Met ‘OnsKompasNaarImpact’ heeft BNG Bank ervoor gekozen om terug te gaan naar de essentie: het publieke domein en het publieke belang. Gedurende 2023 heeft de bank actief gestuurd op het financieren van maatschappelijke transities waarin de klanten van de bank zich bevinden (zoals klimaat- CO2 reductie).

Geleverde prestaties

De bank ondersteunt overheidsbeleid door op basis van haar kredietwaardigheid financiering tegen gunstige voorwaarden te verstrekken ten behoeve van gemeenten, woningcorporaties, zorg- en onderwijsinstellingen, projectfinanciering en andere instellingen met een maatschappelijk belang.

Belangrijkste ontw. en wijz. risico's

De naar risico’s afgewogen solvabiliteitsratio’s van de BNG bank blijven op een hoog niveau.  Het leverage ratio van de bank is 13,5% Dit is een lichte stijging ten opzichte van 2022. De BNG bank keert in 2023 een dividendpercentage uit van 50% over de winst na belasting. Voor de gemeente Eindhoven betekent dit een dividend van € 315.057 netto (2022: € 428.000). Uitkering van het dividend over 2023 vindt plaats in 2024. Ratingbureaus Fitch, Moody’s en S&P waarderen BNG Bank op het hoogste ratingniveau. Daarmee behoort BNG Bank tot de veiligste banken ter wereld.

Toelichting finan-
ciële informatie

De cijfers van 2023 laten zien dat de BNG Bank er financieel sterk voor staat.
Een sterke kapitalisatie, een hoge leverage ratio en beschikking over goede funding condities zorgt voor een degelijk financieel fundament.
De portefeuille langlopende kredietverlening is in 2023 met € 1 miljard gestegen tot € 89 miljard. Er is voor € 11,3 miljard aan nieuwe langlopende leningen verstrekt. Dat is € 1 miljard minder dan in 2022, maar € 0,5 miljard méér dan de verwachting van de BNG was gezien de marktomstandigheden.
Het renteresultaat bedroeg € 563 miljoen. Dit is € 82 miljoen meer dan het resultaat in 2022. De langere looptijd van de verstrekte leningen (de looptijd is gemiddeld 23 jaar) en de gestegen rente hebben bijgedragen aan deze stijging.

Korte toelichting

Zorgt voor distribueren en transporteren van energie, en voor in stand houden, beheren, exploiteren en uitbreiden van distributie en transportnetwerken. Het is wettelijk geregeld dat het netwerk in overheidshanden moet blijven en dat energielevering bij private partijen weggelegd kan worden.

Vestigingsplaats

Groningen

Doelstelling en openbaar belang

Zorgt voor distribueren en transporteren van energie, en voor in stand houden, beheren, exploiteren en uitbreiden van distributie en transportnetwerken. Het is wettelijk geregeld dat het netwerk in overheidshanden moet blijven en dat energielevering bij private partijen weggelegd kan worden.

Inzicht bestuurlijk belang

0,015% aandelenbelang en daaraan gekoppeld stemrecht in AvA, andere aandeelhouders zijn zes provincies (ligging van het netwerk) die de meerderheid (74% van de aandelen) bezitten. De 116 gemeenten bezitten 26% van de aandelen. Alleen sprake van eigenaarschap (eigenaarsrol) – belegd bij wethouder Financiën. Puur “volgend”, wel AVA stukken vooraf in het college, echter gezien de zeggenschap geen vertegenwoordiging in de AVA.

Wisselingen bestuur / RvC / RvT

Op 13 april 2023 is mevrouw Arts herbenoemd als commissaris. De heer Breukelman en de heer Van der Geld zijn benoemd als lid van de Aandeelhouderscommissie (AHC).
Op 23 november 2023 is mevrouw Mansveld benoemd als commissaris ter opvolging van de heer Rüpp. Mevrouw Spierings en de heren Van Hijum, Roest en Rijzebol zijn teruggetreden uit de AHC. Op november 2023 zijn de heren Smeulders, De Bree, Hamster en Satijn benoemd als lid van de AHC.

Wet Normering Topinkomens

De beloning van de raad van bestuur en van commissarissen voldoet in 2023 aan de bezoldigingsbepalingen van de WNT.

Maatsch. verantwoord ondernemen

Enexis is partner voor de provincies, gemeenten en waterschappen bij de totstandkoming van de Regionale Energie Strategieën (een lokaal ontwerp van het energiesysteem van de toekomst).

Geleverde prestaties

In 2023 heeft Enexis vorm gegeven aan de strategische koers die in april 2022 is vastgesteld: Enexis wil mederichting geven aan maatschappelijk optimale energiekeuzes, en tegelijkertijd iedereen een toegankelijke, veilige energie-infrastructuur bieden tegen de laagste mogelijke kosten, en transparante, betrouwbare en efficiënte dienstverlening leveren, zodat klanten weten wat ze aan Enexis hebben. Realisatie van deze doelen stelt hoge eisen aan de medewerkers en organisatie. Belangrijke waarden daarbij zijn veilig werken, elkaar versterken, duurzame impact hebben en financieel solide blijven.
Het uitbreiden van de capaciteit in de elektriciteitsnetten heeft topprioriteit.

Belangrijkste ontw. en wijz. risico's

Door de overstap op elektriciteit stijgt de vraag naar netcapaciteit voor het transport van stroom sneller dan het netwerk aan kan. Dit heeft geleid tot transportschaarste voor teruglevering van elektriciteit, maar ook tot schaarste voor afname. Het gevolg: een langere wachttijd voor grootzakelijke klanten die een nieuwe of zwaardere aansluiting willen. Sinds najaar 2022 verdrievoudigde het aantal aanvragen. Om transportschaarste te beperken, zet Enexis samen met TenneT alles in het werk om de capaciteit nog sneller uit te breiden dan men al deed. In 2023 werd € 1.214 miljoen uitgegeven aan het netwerk – een historisch hoog bedrag. Dat leverde 2.180 megawattaan extra technisch gerealiseerde netcapaciteit op. En hoewel er meer dan ooit wordt geïnvesteerd in uitbreiding van de netten, is het zeer moeilijk om het tempo bij te benen, onder andere door personeels- en materiaalschaarste, lange doorlooptijden voor bouwvergunningen en ruimtelijke inpassing en de stikstofuitspraak.
Op basis van prognoses is de verwachting dat transportschaarste voor afname de komende vijf tot tien jaar aanhoudt en dat er voorlopig sprake blijft van een wachtlijst. Op dit moment staan er meer dan 2.000 grootzakelijke bedrijven in de rij voor een nieuwe of zwaardere aansluiting voor in totaal ruim 2 gigawatt aan capaciteit. Ter vergelijking: de totale capaciteit van het net bedroeg begin 2023 13 gigawatt. Naast uitbreiding is alles gericht op een zo efficiënt mogelijk gebruik van het bestaande net. Om de transportcapaciteit voor verbruik en teruglevering op het elektriciteitsnet beter te verdelen is congestiemanagement ontwikkeld. Daarnaast wordt gewerkt aan de inzet van tijdgebonden contracten met zakelijke klanten, waarmee het mogelijk wordt om de beschikbare capaciteit van het elektriciteitsnet ook buiten de piekmomenten optimaal te benutten.
Door de elektrificatie onder huishoudens wordt steeds meer zelf opgewekte stroom terug geleverd aan de laagspanningsnetten. Op sommige zonnige dagen wordt er zoveel elektriciteit opgewekt, dat de netten overbelast raken. Op locaties waar de laagspanningsnetten vaak overbelast raken, worden de transformatoren vervangen. Voor een structurele oplossing worden op grote schaal de laagspanningsnetten verzwaard.
Om ook op lange termijn alle netuitbreidingen te kunnen blijven financieren, is het belangrijk dat Enexis voldoende eigen vermogen houdt. Het Rijk is voornemen is een kapitaalstorting te doen en als Staat deel te nemen in de netwerkbedrijven. In 2023 zijn de voorwaarden en het proces voor deze toekomstige participatie vastgesteld als de kapitaalbehoefte de mogelijkheden van Enexis en de huidige aandeelhouders overstijgt.

Toelichting finan-
ciële informatie

De nettowinst over 2023 bedraagt € 72 miljoen (2022: € 187 miljoen genormaliseerd voor incidentele posten). De netto-omzet van Enexis steeg in 2023 tot€ 2.014 miljoen (2022: € 1.705 miljoen). De lagere netto winst wordt vooral verklaard door de hogere inkoopkosten van Tennet voor transportdiensten, distributieverliezen als gevolg van hogere energieprijzen en hogere operationele kosten. Dit heeft geen gevolgen voor de mogelijkheid om een financieel gezonde kapitaalstructuur te handhaven en de benodigde investeringen te doen voor de energietransitie.