3b. Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Marktontwikkelingen

(Humanitaire) rampen

Rijksbezuinigingen: Algemeen

Rijksbezuinigingen: Ontwikkelingen sociaal domein

Schade als gevolg van extreem weer

Kosten opruimen lachgascilinders

Grondbedrijf – weerstandscapaciteit

Exploitatierisico's

Toename van de zorg zwaarte

Open einde regelingen

BTW specifieke uitkering Sport

Asbestsaneerder TR Ketelhuis Eindhoven

Staat bruggen/viaducten

Inspecties wet- en regelgeving

Decentralisatie uitkering Vrouwenopvang

OZB

Afhandeling bezwaar- en beroepschriften

Vennootschapsbelastingplicht

Claim Lidl planschade (bestuursrechtelijk)

Privacy (AVG)

Programma Aanpak Stikstof

Weerbare overheid

Afval: leveringscontract Attero

Schadevergoeding Genneper Watermolen

We zien kwetsbaarheden bij de uitvoering van onze programma's, projecten en (strategische) investeringen. Er is sprake van opwaartse druk op het loongebouw, krapte op de arbeidsmarkt, prijsstijgingen van aanbestedingen op (middel)langere termijn. Meer algemeen spelen rentestijgingen, schommelingen op de vastgoedmarkt, economische ontwikkelingen en werkeloosheid.
Een voorbeeld is de fietsenkelder bij het Stationsplein aan de zuidkant. In de eerste helft van 2024 komt er een geactualiseerde raming beschikbaar. Wij verwachten hier een tekort t.o.v. budget. Dat betekent dat we in 2024 een verzoek om aanvullende middelen kunnen verwachten.

In 2022 is de wereld opgeschrikt door de inval van Rusland in de Oekraïne. Een wezenlijke bedreiging van de veiligheid en met grote gevolgen voor iedereen. We vangen ontheemden op en bieden humanitaire hulp. Onduidelijk is hoe lang de oorlog in Oekraïne aanhoudt, wat de langjarige gevolgen zijn, hoe lang de opvang van ontheemden nodig is en hoe energieprijzen zich zullen ontwikkelen.
In februari hebben we per inwoner € 1 geschonken voor hulp aan de mensen in de gebieden in Turkije en Syrië die door de aardbeving zijn getroffen.
In september hebben we per inwoner € 1 geschonken voor hulp aan de mensen in de gebieden in Marokko die door de aardbeving zijn getroffen.

Het kabinet Rutte IV heeft geleid tot een financieel “ravijn” in 2026, het afschaffen van de trap-op-trap-af-systematiek, en veel middelen die slechts incidenteel beschikbaar zijn tot en met 2025. De nieuwe indexeringssystematiek – op basis van bbp-cijfers – is mogelijk niet toereikend om de kosten van loon- en prijsstijging en autonome volumegroei te kunnen opvangen. Dit alles is een risico voor het opstellen van een structureel sluitende meerjarenbegroting.

Betreft onder andere: doordecentralisatie bij Beschermd wonen vanaf 1-1-2024 en restrisico’s ten aanzien van de onvoorspelbaarheid macrobudget en verdeelsystematiek BUIG. Bij Beschermd Wonen is sprake van onzekerheid over de toekomstige cliëntaantallen. De doordecentralisatie naar alle gemeenten vindt plaats via een objectief verdeelmodel per 1-1-2024, met een ingroeipad van 10 jaar. Het is onzeker of de doordecentralisatie van de middelen aansluit bij de werkelijke kosten per gemeente. In de nieuwe situatie blijven bestaande cliënten voor rekening komen van de gemeente Eindhoven en nieuwe cliënten voor de herkomstgemeente. Met de regiogemeenten zijn afspraken gemaakt over onderlinge solidariteit en gewenste innovatie.

In de afgelopen jaren is er regelmatig sprake geweest van schade als gevolg van extreem weer zoals droogte en stormen, ook in 2023. Schade door extreem weer vindt plaats aan zowel bomen als beplanting. Door schade ontstaan extra vervangingskosten en ook extra kosten voor het opruimen van de bomen en beplanting. Het maximale risicobedrag is gebaseerd op de schade van de afgelopen jaren. Naar verwachting zal extreem weer vaker voorkomen. Bij vervanging van beplanting en bomen wordt wel zoveel mogelijk rekening gehouden met risico's van droogte en stormen, zodat de nieuwe beplanting en bomen beter bestand zijn hiertegen.

Sinds 1 januari 2023 is het lachgasverbod van kracht. Dit leidt tot grote aantallen dumpingen van lachgascilinders in de openbare ruimte. Inmiddels is uitgewerkt hoe we de cilinders in de openbare ruimte gaan afvoeren en verwerken. Omdat het probleem in 2023 onverwachts is ontstaan is er in de begroting geen rekening gehouden met de kosten. Het is moeilijk een inschatting te maken van het aantal cilinders dat we zullen moeten ruimen en hoeveel van deze cilinders deels gevuld of leeg zijn. Het verwerken van nog deels gevulde cilinders brengt hogere kosten met zich mee dan van lege cilinders. Hierdoor lopen we het risico hiervoor onvoldoende middelen beschikbaar te hebben of hogere kosten te moeten maken binnen de afvalstromen (Cure).

Een toelichting hierover is terug te vinden in paragraaf 3g - Grondbeleid.

Externe risico's leiden ook tot effecten in de exploitatie en extra druk op budgetten. Hierbij kan worden gedacht aan de gevolgen voor de beheerbudgetten door strategische investeringen, wegvallende parkeer-inkomsten door beleidskeuzes en herontwikkeling, druk op de veiligheidsbudgetten door groei van de stad.

Het toekennen van zwaardere en/of duurdere indicaties bij Wmo en Jeugd (o.m. via medische verwijsroute).

Betreft regelingen voor Wmo en Jeugd waarvan de uitgaven en het aantal gebruikers niet gelimiteerd zijn. De vergrijzing en groei van de stad zorgt voor een stijgende vraag naar huishoudelijke ondersteuning. Daarnaast lopen de incidentele middelen bij Jeugd meerjarig sterk af. Het risico hierbij is dat de middelen niet effectief genoeg worden ingezet om de tekorten structureel te verminderen.

Risico dat we niet alle BTW op onder andere investeringen in sportaccommodaties (inclusief onderhoud en exploitatie) terugkrijgen, omdat het landelijk plafond bereikt is.

De curator van de asbestsaneerder heeft een claim ingediend van € 2,5 miljoen. Volgens uitspraak van de rechtbank is het faillissement niet veroorzaakt door de gemeente, maar heeft de gemeente wel ten onrechte een “meer-meerwerk” opdracht geweigerd. De schade die daaruit voortvloeit moet in een aparte schadestaatprocedure worden begroot. Er is dus nog geen concrete schadevergoeding toegewezen. De zitting m.b.t. de schadestaatprocedure vindt plaats op 28 mei 2024.

Bij bruggen en viaducten die ouder zijn dan 20 jaar bestaat het risico dat de constructie niet meer voldoet aan de huidige verkeersintensiteit. In 2023 zijn de constructieve risico’s van alle kunstwerken voor gemotoriseerd verkeer gebouwd voor 2000 inzichtelijk gemaakt en is duidelijk welke maatregelen getroffen moeten worden. Daarnaast zijn er risico's als gevolg van aanrijdingen en vandalisme. De eerste bruggen die onderzocht zijn (2012) moeten ook weer onderzocht worden. Ook komt een aantal bruggen gebouwd na 2000 in aanmerking voor onderzoek. Op dit moment lopen we geen acuut risico. Zie verder paragraaf kapitaalgoederen.

Het uitvoeren van wet- en regelgevingsinspecties voor asbest, legionella, brandveiligheid en elektrotechnische veiligheid in ons gemeentelijk vastgoed, is een reguliere taak van de gemeente. Er zijn geen urgente maatregelen vanuit brandveiligheid geconstateerd. Wel zijn er maatregelen noodzakelijk die niet urgent zijn maar wel moeten worden opgepakt. De uitvoering hiervan is opgestart en deze zal doorlopen tot en met 2025.

In 2023 heeft gemeente Den Bosch ontdekt dat voor de berekening en uitkering van de Decentralisatie Uitkering Vrouwen Opvang (DUVO)-middelen de gemeente Vught (sinds 2015) onterecht bij centrumgemeente Eindhoven is gerekend. ‘s Hertogenbosch heeft al die tijd de bijbehorende taken uitgevoerd voor Vught. Gevolg is dat Eindhoven jarenlang teveel (in totaal ca. 1,7 miljoen) heeft ontvangen.  Uit navraag is niet gebleken dat dit probleem eerder bij ons bekend was. In overleg met gemeente ‘s Hertogenbosch is besloten gezamenlijk het probleem bij de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Binnenlandse Zaken terug te leggen, aangezien daar de foutieve regio-indeling is gemaakt. Inmiddels hebben de fondsbeheerders van het ministerie van Binnenlandse zaken met ingang van 2024 deze fout hersteld en gemeente Vught omgehangen naar de juiste centrumgemeente, ‘s Hertogenbosch.  Momenteel vinden er overleggen plaats met de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Binnenlandse Zaken betreffende de (financiële) gevolgen van het foutief toebedelen van de gemeente Vught aan de centrumgemeente Eindhoven over de jaren 2015 – 2023.

Bezwaren leveren een risico op voor de OZB-opbrengst, hier is geen voorziening voor. Of het risico zich voordoet is afhankelijk van hertaxaties en kan leiden tot een correctie van circa € 800.000 (voor de jaren 2020 t/m 2024).

De gemeente en huurder zijn in 2023 een schadevergoeding van € 600.000 overeen gekomen. De afwikkeling hiervan heeft volledig in 2023 plaatsgevonden.

De afgelopen jaren is geïnvesteerd in het stabiliseren van het aantal binnenkomende bezwaar- en beroepsprocedures en klachten. We handhaven vooralsnog het risico op toenemende dwangsommen.

Op het punt van reclame-inkomsten is er een verschil van inzicht tussen belastingdienst en gemeenten. Vooralsnog nemen we een risico mee van afgerond € 175.000 per belastingjaar. De reclame-inkomsten bedragen per jaar ongeveer € 700.000, de toerekenbare kosten zijn minimaal. Er worden (landelijk) juridische procedures over gevoerd en die zijn nog niet afgerond.

Naar aanleiding van een eerste bestuursrechtelijke uitspraak van de Raad van State (8 februari 2017) zijn de gemeente en Lidl tot een minnelijke oplossing gekomen. De claim van LIDL komt te vervallen bij het onherroepelijk worden van het nieuw bestemmingsplan voor de Hofdijkstraat. De Lidl en gemeente Eindhoven hebben een allonge op de VSO uitgewerkt en ondertekend waarmee de deadline van het onherroepelijk worden van het bestemmingsplan in eerste instantie is bepaald op 1 januari 2024. Echter omdat de uitspraak van de Raad van State pas in 2024 zal plaatsvinden is in 2023 de allonge aangepast en de datum van “bestemmingsplan gereed en onherroepelijk” daarbij veranderd van 1 jan 2024 naar 1 jan 2025.

Op 20 december 2023 heeft het Algemeen Bestuur van de MRE een besluit genomen over de verdeling van de suppletievergoeding. Eindhoven hoeft niet bij te dragen en het risico kan daarmee worden afgevoerd.

Door de provincie is een stop gezet op het afgeven van Wet Natuurbeschermingsvergunningen. We zijn aangesloten op de herijking van de Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof om “Brabant van het slot” te halen. We zijn op dit moment aan het onderzoeken wat dit voor de verdichtingsopgave betekent. In projecten waarbij geen uitstoot van stikstof plaatsvindt, door bv. inzet van elektrisch materieel, is geen stagnatie te verwachten.

Er is in 2023 ondersteund bij de afhandeling van incidenten (Veilig Publieke Taak) en de beveiliging van medewerkers, verkiezingen en andere bijeenkomsten. Ook zijn er trainingen georganiseerd. Er is gestart met de pilot ‘Beleid kwetsbare functies’ en de herijking van de screening van medewerkers Veiligheid en Handhaving.

Indien niet wordt voldaan aan de AVG bestaat de kans op het onverantwoordelijk gebruik en uitwisseling van persoonsgegevens en privacygevoelige informatie. Daarnaast zou vertrouwelijke / gevoelige informatie beschikbaar kunnen komen bij niet-geautoriseerden (binnen en buiten de organisatie). Wij proberen dit te minimaliseren door o.a. Data Protection Impact Assessments (DPIA’s) met risico mitigerende maatregelen uit te voeren. Het niet voldoen aan de AVG heeft als risico’s onder meer: datalekken, een boete, een verwerkingsverantwoordelijke corrigerende maatregel, een schadevergoeding voor een inwoner of bedrijf en reputatieschade.